The state of being a genetic man

အခန္း(၉)မ်ိဳး႐ုိးဗီဇ႐ွိေသာ လူသားဘ၀ (The state of being a genetic human)

ယေန႔မ်က္ေမွာက္ကမၻာႀကီးမွာ မွီတင္းေနထုိင္ၾကတဲ့ လူမ်ိဳးေပါင္း စုံမွာလည္း ၾကုိနညယ့္လူမ်ိဳးရဲ႕ မ်ိဳး႐ုိးဗီဇ (Gene) ေတြကုိယ္စီပါ႐ွိလာၾကပါတယ္၊ လူေတြ တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး အသြင္မတူ စ႐ုိက္ကြဲျပား ညဏ္ရည္ေတြ ကြာျခားေန ျခင္းဟာ ဂ်င္း Gene နဲ႔ဘယ္လုိသက္ဆုိင္ေနသလဲ ဆုိတာကုိ မ်ိဳး႐ုိးဗီဇပညာ႐ွင္မ်ားက သိပၸံနည္းနဲ႔ေလ့လာ စူးစမ္းခဲ့ၾကပါတယ္၊တိရိစၦာန္ေတြမွာလဲဧရာမနဲ႔ ပိစိေကြးေတြဘာေၾကာင့္ကြဲျပားရသလဲ၊သစ္ပင္ပန္းပင္ေတြမွာ ေရာ မ်ိဳးစိတ္ေတြျခားနားတဲ့ အေၾကာင္းေတြကုိ စူးစမ္းေလ့လာခဲ့ၾက ပါတယ္။

ကြၽန္ေတာ္ အေနနဲ႔ေတာ့ သက္႐ွိေလာကႀကီးထဲမွာ လူသားနဲ႔ ဆုိင္တဲ့ မ်ိဳး႐ုိးဗီဇေတြနဲ႔ အသိညဏ္ ဘယ္လုိပတ္သက္ႏုိင္သလဲ ဆုိတဲ့ အေတြးအျမင္ပုိင္း ကုိေဆြးေႏြးခ်င္ပါတယ္။

ဂ်င္းဟာသက္႐ွိေလာကရဲ႕ သမုိင္းေၾကာင္းမွတ္တုိင္ ေတြသဖြယ္ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ပညာ႐ွင္ေတြက မွတ္ခ်က္ ျပဳၾကပါတယ္၊ သက္႐ွိသတၱ၀ါေတြ ဘယ္လုိ စတင္ျဖစ္ေပၚၾကသလဲ ဆုိတာကုိလည္း စူးစမ္းေလ့လာခဲ့ၾကပါတယ္၊ မ်ိဳး႐ုိးဗီဇပညာဟာ တကယ္ေတာ့ ၁၉၀၀ျပည့္ႏွစ္ေလာက္အထိ ဟုိမေရာက္ဒီမေရာက္နဲ႔ ေသာင္တင္သေဘၤာလုိ ျဖစ္ေနတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

၁၉၅၀ ခုႏွစ္မွာ ဇီ၀သိပၸံ ႏုိဘယ္ဆု႐ွင္ Jame Watson ကစတင္ေတြ႕႐ွိေဖၚထုတ္ႏုိင္ခဲ့တဲ့DNA(Dioxyribose Nucleus Acid) အေၾကာင္းကုိ ဆက္လက္ေလ့လာခဲ့ၾကပါတယ္၊ေနာက္ပုိင္းမွာေတာ့ ဒီပညာရပ္ဟာ ခႏၶာကုိယ္ cell ဆဲလ္ေတြထဲအထိ နက္နက္႐ႈိင္း႐ႈိင္း ေလ့လာႏုိင္ခဲ့ၾကၿပီး ပညာရပ္နယ္ပယ္ က်ယ္ျပန္႔တုိးတက္လာၾကပါတယ္၊ လူသားရဲ႕ မ်ိဳး႐ုိးဗီဇကုိ သိပၸံနည္းနဲ႔႐ွာေဖြ ကုိင္တြယ္ႏုိင္မယ္ဆုိရင္ လူသား မ်ိဳးႏြယ္တစ္ရပ္လုံးကုိ အရည္အေသြး ျမွင့္တင္ေပးႏုိင္မယ္လုိ႔ေတာင္ ေမွ်ာ္မွန္းခဲ့ၾကတယ္။

၂၀ ရာစုေခတ္ထဲမွာလဲ မိသားစုေတြထဲမွာမ်ိဳး႐ုိး လုိက္တဲ့အခ်က္ ဘာေတြ႐ွိႏုိင္မလဲ(ဥပမာ-တရားသူႀကီးမ်ိဳး႐ုိး၊ ပါရမီ႐ွင္မ်ိဳး႐ုိး၊ အရပ္ပုမ်ိဳး႐ုိး လက္ေခ်ာင္းတုိမ်ိဳး႐ုိး) စသည္ေတြကုိေလ့လာစူးစမ္းခဲ့ၾကပါတယ္၊ေဆြမ်ိဳးမိသားစုေတြထဲမွာျဖစ္တတ္တဲ့ ကိစၥမ်ိဳးေတြနဲ႔ ဂ်င္းဗီဇေတြဟာဘယ္လုိ ပတ္သက္ႏုိင္ သလဲဆုိတာ အေျဖ႐ွာၾကျခင္းျဖစ္ပါတယ္၊ တဖန္ အဘုိးတစ္ေယာက္ရဲ႕ မ်ိဳးဆက္ (Generation) ေသြးသားထဲမွာ ေျမး(သုိ႔မဟုတ္) ျမစ္တစ္ေယာက္ဟာ သူ႔အဘုိးနဲ႔႐ုပ္ခ်င္းတူတ့ဲအျပင္ ၀ါသနာ အက်င့္စ႐ုိက္လည္း တူေနတတ္ပါတယ္၊ အဲဒီလုိတူတာကုိ(Atavism) လုိေခၚၾကပါတယ္၊ အယူသီးတဲ့ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ အဘုိးျပန္၀င္စားတဲ့ကေလးလုိ႔ မွတ္ယူၾကပါတယ္၊ ေဆြမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ ႐ုပ္ခ်င္းတူေနတာမ်ိဳးလည္း႐ွိတတ္ျပန္ေတာ့ ဂ်င္းဗီဇေတြရဲ႕ ဆန္းၾကယ္တဲ့ သေဘာတရားကုိ ႐ွာေဖြခဲ့ၾကတယ္၊ပုံမွန္က ေတာ့အသားျဖဴတ႐ုပ္လူမ်ိဳးက အသားမဲကုလာေလးေမြးႏုိင္မွာ မဟုတ္ဘူး ေပါ့၊ဒါေပမဲ့ ဂ်င္းဗီဇပညာ႐ွင္ေတြက သုိးမဲမိခင္ႀကီး၀မ္းထဲမွ သုိးျဖဴမေလး ေဒၚလီကုိ ပုံတူclone ေမြးေစခဲ့ပါတယ္၊မ်က္ေမွက္ေခတ္မွာေတာ့ လူသား ကုိပင္ ပုံတူထုတ္လုပ္ေပးႏုိင္လာပါတယ္၊ဒါကုိေတာ့ လူမႈေရးအရ အမ်ားစုက ကန္႔ကြက္ၾကတယ္လုိ႔ဆုိပါတယ္။

မ်ိဳး႐ုိးဗီဇပညာ ဖြံ႕ျဖိဳးတုိးတက္လာမႈနဲ႔သက္ေသထူႏုိင္ျခင္းအားျဖင့္ လူသားေတြရဲ႕အေတြးအေခၚေတြ တည့္မတ္မွန္ကန္ေအာင္ အေထာက္ အကူျပဳေပးႏုိင္မယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ၾကပါတယ္၊၂၀ ရာစုေနာက္ပုိင္းမွာေတာ့ ညဏ္ရည္ျမင့္မားေစတဲ့ ဂ်င္းဗီဇေတြ ေဖၚထုတ္ႏုိင္မလား၊ လူသား တစ္ေယာက္ကုိသေႏၶသား ဘ၀မွာ မိန္းကေလးမလုိခ်င္ရင္ ေယာက်ၤားေလး ျဖစ္ေအာင္ ဂ်င္းဗီဇပညာနဲ႔ လုပ္ေပးႏုိင္ပါ့မလား ဆုိၿပီးစဥ္းစားႀကံဆလာ ၾကပါတယ္၊တကယ္ေတာ့ လူသားတစ္ေယာက္ကုိ ႀကိဳတင္ကန္႔သတ္ျပ႒ာန္းျခင္းငွာ မျဖစ္ႏုိင္ပါလုိ႔ ဒႆနပညာ႐ွင္ ေတြက ဆုိခဲ့ပါတယ္၊ဂ်င္းဗီဇပညာနဲ႔ လူရဲ႕ကံၾကမၼာကုိ ကန္႔သတ္ဖန္တီးေပးသင့္ပါသလားဆုိတာ စဥ္းစားဆင္ျခင္ စရာအမ်ားႀကီးလုိအပ္မယ္ လုိ႔ဆုိရမွာျဖစ္ပါတယ္၊သိပၸံပညာနဲ႔ ဒႆနပညာကုိ အမီလုိက္ႏုိင္မယ္္လုိ႔ တစ္ခ်ိဳ႕က ဆုိပါတယ္၊ လူေတြဟာ ကုိယ့္ၾကမၼာကုိ ႀကိဳသိေနတာမ်ိဳး အေႏွးနဲ႔အျမန္ ရင္ဆုိင္လာၾကရမွာလုိ႔ေတာင္ ဆုိတယ္။

ကမၻာ႔လူဦးေရ သန္းေပါင္း(၆၀၀၀)ေက်ာ္မွာ တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦးDNA မတူၾကတာေၾကာင့္(ျပစ္မႈတရားခံေတြကုိ လက္ေဗြစစ္ေဆးသလုိ) DNA စစ္ခ်က္ယူၿပီး တရားခံေဖၚထုတ္ႏုိင္ခဲ့ၾကပါတယ္၊တဖန္ ကင္ဆာေရာဂါ ဆဲလ္ေတြကုိလည္း တားဆီး ပိတ္ဆုိ႔ ရပ္တန္႔ထားဖုိ႔ လုံးပမ္းႏုိင္ၾကပါတယ္၊ မ်ိဳး႐ုိးလုိက္တဲ့ ေရာဂါေပါင္း တစ္ေသာင္း ခန္႔႐ွိတယ္လုိ႔လည္း ဆုိပါတယ္၊ ဒီမ်ိဳး႐ုိးဟာ ဒီပုတ္ထဲက ဒီပဲဘဲ ဆုိသလုိေရာဂါလကၡဏာျပတဲ့ ဂ်င္းဗီဇေတြကုိ ေဖၚထုတ္ သုတ္သင္ပစ္ဖုိ႔ႀကိဳးစားၾကတယ္၊တခ်ိဳ႕ကလည္း လူဆုိးစ႐ုိက္ ျဖစ္ေစႏုိင္တဲ့ ဂ်င္းဗီဇေတြမ်ား႐ွိေနမလားဆုိၿပီး စူးစမ္း႐ွာေဖြၾကခဲ့ေသးတယ္၊

တကယ္ေတာ့ ဇီ၀ေဗဒပညာနဲ႔႐ူပေဗဒပညာေတြ ဆက္စပ္ သုံးသပ္ သ႐ုပ္ေဖၚၾကည့္ေပမဲ့ လူသားရဲ႕စိတ္ပုိင္း ဆုိင္ရာ အရည္အေသြးကုိ ေတာ့ခန္႔မွန္းရခက္သလုိ ကုိင္တြယ္ႏုိင္ဖုိ႔ဆုိတာလည္း လြယ္မယ္မထင္ပါဘူး၊ ဒါေၾကာင့္ ပညာ႐ွင္တခ်ိဳ႕က ဂ်င္းေတြအေၾကာင္းမ်ားမ်ားသိေလ ပုိမုိ႐ႈပ္ေထြးေလျဖစ္ၿပီး လူသားအေပၚမွာ အေျဖ႐ွာဖုိ႔ ေ၀းေလေလပဲတဲ့၊နီးရက္နဲ႔ေ၀း ေနတာမ်ိဳးေပါ႔ ကုိယ္တုိင္လည္း လူျဖစ္ၿပီး ငါဘယ္သူပါလိမ့္ ျဖစ္ေနတတ္တယ္လုိ႔ ေနာက္ေျပာင္စရာေတာင္ျဖစ္ေနတယ္၊ကုိယ့္ကုိကုိယ္ ဖ်က္ဆီးခံရ မယ့္ မ်ိး႐ုိးဂ်င္းေတြ ဘယ္မ်ိဳးဆက္ေလာက္က ခုန္ေက်ာ္၀င္လာႏုိင္မလဲ ဆုိတာ မသိႏုိင္ၾကလုိ႔ဘဲတဲ့၊ဒါေပမဲ့ ေဆးေလာကမွာေတာ့ မ်ိဳး႐ုိးဗီဇပညာဟာ လူလားေျမာက္တဲ့ အစိတ္အပုိင္း တစ္ခုအေနနဲ႔ အသုံး၀င္ဖုိ႔ အလားအလာ ေကာင္းေတြ႐ွိေနတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္၊ ဥပမာ-ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕အစိတ္အပုိင္းေတြ ေက်ာက္ကပ္၊အသဲ စသည္တုိ႔မွာ ပ်က္စီးသြားတဲ့အစိတ္အပုိင္းကုိ Transplant မလုပ္ဘဲ ဂ်င္းဗီဇပညာနဲ႔ ျပန္လည္တုိးပြါးေစႏုိင္တယ္လုိ႔ဆုိတယ္၊လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္စုႏွစ္ေလာက္က လူသား တစ္ေယာက္ျဖစ္ဖုိ႔ လုိအပ္တဲ့ အလုပ္လုပ္ႏုိင္စြမ္း႐ွိေသာ ဂ်င္းဗီဇ(၆၀၀၀၀)ေလာက္ကုိ DNA အကၡရာစဥ္ ေတြ႐ွာေဖြေဖၚထုတ္ ေရးဆြဲႏုိင္ခဲ့ၾကတယ္၊က်န္တဲ့ အလုပ္မလုပ္ႏုိင္စြမ္း DNAေတြကုိလည္း အကၡရာစဥ္ဖုိ႔ ၾကိဳးစားေနဆဲလုိ႔သိရပါတယ္။

ဒီေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ဘယ္ေန႔ေသမလဲ၊ဘယ္လုိေရာဂါေတြခံစား ရႏုိင္သလဲ၊ဒီထက္ဆင့္ကဲၿပီး ဘယ္လုိအမွားေတြ လုပ္မိႏုိင္မလဲ ဆုိတာေတြကုိေတာင္ ခန္႔မွန္းရႏုိင္ေကာင္းရဲ႕၊ဒီလုိ မသိအပ္တာမ်ိဳးေတြကုိ ႀကိဳၿပီး သိပ္သိေနျပန္ရင္လည္း အႏၲရယ္ေတာ့ အႀကီးသားပဲ၊ဒါေပမဲ့ ကင္ဆာေရာဂါ ဘယ္ေန႔ျဖစ္လာမလဲ သိလုိ႔ႀကိဳ႐ွင္းထား ႏုိင္တာမ်ိဳးကေတာ့ ေကာင္းသေပါ႔၊ တဖန္ သီးႏွံေတြကုိလည္း လူသားအတြက္စားသုံးဖုိ႔ အႏၲရယ္မျဖစ္ေစဘဲ ေပါင္းသတ္ေဆးေတြဖ်န္းထားႏုိင္မယ္၊သုိ႔မဟုတ္ ဂ်င္းဗီဇေတြျပဳျပင္ မြမ္းမံတဲ့ စားစရာ Genetically modified food ေတြထုတ္လုပ္ေပးႏုိင္မယ္ ဆုိတာမ်ိဳး က်ေတာ့ ေက်းဇူးတင္ထုိက္တယ္၊ဒါ႔အျပင္ တိရိစၦန္ေတြရဲ႕ ႏုိ႔ရည္ ထဲမွာ အဖုိးတန္ လူအက်ိဳးျပဳေဆး၀ါးေတြ ထုတ္ေပးေစတဲ့Pharming နည္း ပညာဆုိတာကလည္း မဆုိးလွဘူးထင္တယ္၊ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ သဘာ၀မဟုတ္တဲ့ အဲဒီ G M foodေတြကုိမစားရဲၾကဘူးတဲ့၊သဘာ၀ ေဂဟစံနစ္ႀကီး ပ်က္စီးေစ ႏုိင္တာမ်ိဳးကေတာ့ မေကာင္းဘူးေပါ႔၊ ဂ်င္းဗီဇပညာနဲ႔လုပ္ႏုိင္စြမ္းေတြ အမ်ားႀကီး႐ွိလာေပမယ့္ ငါးေတြကုိ ေလထဲမွာပ်ံေအာင္ဆုိတာ မ်ိဳးက လုိအပ္လုိ႔လားလုိ႔ ေမးစရာ ျဖစ္ေနတာေပါ႔။

မ်ိဳး႐ုိးဗီဇ ပါေမာကၡ Steve Jone (လန္ဒန္ ယူနီဗာစတီ)က ဂ်င္း တုိ႔၏ ဘာသာစကားဆုိတဲ့ စာအုပ္ကုိ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္က ေရးသားခဲ့တယ္၊အဲဒီ စာအုပ္မွာ မ်ိဳး႐ုိးဗီဇပညာနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနတဲ့ လူရဲ႕ ကုိယ္က်င့္တရားဆုိင္ရာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်ၾကရမွာျဖစ္လုိ႔ ဒီပညာရပ္ကုိ လစ္လ်ဴမ႐ႈသင့္သလုိ လႊတ္ေပးထားရန္လည္းမသင့္ဟုထင္၏ လုိ႔မွတ္ခ်က္ျပဳခဲ့ပါတယ္။

ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ သက္႐ွိလူသားအေပၚ စက္႐ုပ္သဖြယ္ ႐ုပ္၀ါဒ အျမင္မ်ိဳးနဲ႔ၾကည့္ၿပီး လုပ္မယ္ဆုိရင္ အႏၲရယ္ေတြအမ်ားႀကီး ႐ွိႏုိင္တယ္လုိ႔ ထင္ပါတယ္၊တဖန္ နာမ္၀ါဒ စိတ္၀ါဒသက္သက္နဲ႔ခ်ည္း ခရီးဆက္ေနမယ္ဆုိရင္လည္း လူ႔အရည္အေသြး မျပည့္၀ေစႏုိင္တဲ့ သေဘာေရာက္ေနမွာျဖစ္ ပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ လူသားရဲ႕အျပဳအမူကုိ ဗီဇတစ္ခုတည္းက ၫႊန္ၾကားေစ ခုိင္းႏုိင္တယ္လုိ႔ မွတ္ယူရင္ လြန္ရာက်ေနမလား၊ျဖစ္ရပ္တစ္ခုဟာ မ်ိဳး႐ုိးဗီဇ ေၾကာင့္ ဒီလုိျဖစ္ရတာပါလုိ႔ အေျဖထုတ္ေပးႏုိင္တာကုိေတာ့ ႀကိဳဆုိၾက ပါတယ္၊ဒါေပမဲ့ လူသားကုိ ကန္႔သတ္ျပ႒ာန္းဖုိ႔ ပညာရပ္တစ္ခုအေနနဲ႔ျဖစ္ ေပၚလာမယ္ဆုိတာေတာ့ အလွမ္းေ၀းလြန္းလွတယ္လုိ႔ ျမင္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဂ်င္းဗီဇပညာတစ္ခုတည္းနဲ႔ လူသားရဲ႕အသိညဏ္ကုိ ျမွင့္ဖုိ႔ အေတြး အေခၚကုိ ေလ်ာ္ကန္သင့္ျမတ္ ေစဖုိ႔ဆုိတာ လုံေလာက္မယ္ မထင္ပါဘူး၊ အျခားေသာ ပညာရပ္နယ္ပယ္အသီးသီးနဲ႔ ခႏၶာကုိယ္မွာ႐ွိတဲ့ ဦးေႏွာက္ပုိင္း စိတ္ပုိင္း စသည့္ အခ်က္ေပါင္း မ်ားစြာ အေျခခံထားမႈမ်ိဳးသာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိခ်င္ပါတယ္။

ကမၻာ့လူသားအားလုံးဟာ မ်ိဳး႐ုိးဗီဇ ဂ်င္းေတြသယ္ေဆာင္လာၾက သူေတြခ်ည္းျဖစ္တယ္၊ဒါေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ကုိယ့္မ်ိဳး႐ုိးရဲ႕ ဂ်င္း ဗီဇေတြကုိ သမုိင္းေပးတာ၀န္အျဖစ္နဲ႔ ခံယူထမ္းေဆာင္ရင္း မိမိအသက္႐ွင္ ရပ္တည္ ႏုိင္ေရး၊မိမိ အသိညဏ္ပညာ ျမင့္မားေရးတုိ႔ကုိ စြမ္းႏုိင္သမွ် ႀကိဳးစားရပ္တည္ သြားဖုိ႔လုိပါတယ္၊ ေ႐ွးေခတ္အဆက္ ဆက္ က ဗီဇပညာ႐ွင္ေတြနဲ႔ ယခု ေခတ္သစ္ ဇီ၀သိပၸံပညာ႐ွင္ စိတ္ႏွင့္ ဦးေႏွာက္ နာဗ္ေၾကာသိပၸံ(Neuro science) ပညာရွင္မ်ားရဲ႕ေက်းဇူးနဲ႔ တေန႔ေန႔မွာေတာ့ လူသားေတြရဲ႕ အရည္အေသြးကုိ ျမွင့္တင္ ႏုိင္ေကာင္းပါရ႕ဲလို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္၊ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ လည္း ကုိယ္ပုိင္ေမြးရာပါ ဂ်င္းဗီဇေကာင္းေတြကုိ မပ်က္မစီးေအာင္ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေ႐ွာက္လ်က္ အသိညဏ္ အရည္အေသြးေတြ တုိးတက္ ျမင့္မားေအာင္ ႀကိဳးစားႏုိင္ၾကပါေစလုိ႔ ဆႏၵျပဳရင္း နိဂုံးခ်ဳပ္အပ္ပါတယ္။

ကြၽန္ေတာ့္ရဲ႕ ဒုိင္ယာရီနဲ႔အေတြးအေခၚကုိ ဖတ္႐ႈေပးလုိ႔ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ ၊အၾကံျပဳခ်က္မ်ားကုိ ဖိတ္ေခၚအပ္ပါတယ္။ ဆက္လက္ႀကိဳးစားပါဦးမည္။Thank all readers and I'll try to continue next chapters.There are many interested thinking in

Human being, such as conscience and brain, live and death,feeling and sense,behavior and social status etc..

welcome your opinion and suggestion or even criticize and any question. With best wishes and best regards.

ေမာင္ပညာ http:\\mgpyinnyar.friendster.blogs.com

Email : winpyin@gmail.com VZO; winhmue@vzochat.com

http:\\mgpyinnyar.blogspot.com Tele; 95-01-505721

Yangon, Myanmar

The state of being an independent man

အခန္း(၈)လြတ္လပ္ေသာ လူသားဘ၀ (The state of being an Independent man )

လြတ္လပ္ျခင္းဆုိတာ အခ်ဳပ္အေႏွာင္ကင္းတဲ့ သေဘာျဖစ္ ပါတယ္၊အဘိဓာန္အလုိအရ မွီခုိလုိစိတ္မ႐ွိေသာ (not willing to accept help)ဟုလည္းဆုိပါတယ္၊ဒါဟာ မိမိဘာသာ ရပ္တည္လုိျခင္း သေဘာေဆာင္ပါတယ္၊တဖန္ တစ္စုံတစ္ဦး(၀ါ)တစ္စုံတစ္ခု၏ ၾသဇာခံ မဟုတ္ျခင္း(not relying to something (or) affected by some one)ဟုလည္း ဖြင့္ဆုိထားပါတယ္၊ သေဘာတရားတူ ေ၀ါဟာရ အေနနဲ႔ Freedom,Liberty,Independent စသည္ တုိ႔ဟာလည္း လြတ္လပ္ျခင္းသေဘာ ကုိျပဆုိထားပါတယ္၊တဖန္ လူ႕ဘ၀ရဲ႕ ေဘးဒုကၡ အႏၲရယ္၊နာက်ည္းမႈ စသည့္ဆင္းရဲျခင္းသေဘာေတြက လြတ္ေျမာက္မႈ (Deliverance: The state of being rescued from danger, evil or pain)ကုိလည္း ရည္ၫႊန္းထားေၾကာင္း ေလ့လာမိပါတယ္။

ကြၽန္ေတာ္အေနနဲ႔ ႐ုပ္ပုိင္းလြတ္လပ္မႈထက္ လူသားရဲ႕အတြင္း အဇၥ်တၳစိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ လြတ္လပ္မႈအပုိင္းကုိ ေဆြးေႏြး တင္ျပလုိျခင္း ျဖစ္ပါတယ္၊လူတစ္ေယာက္ဟာ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္လုိ႔ အက်ဥ္းေထာင္က်ခံေနရရင္ မလြတ္လပ္သူ ျဖစ္သြားေၾကာင္း သိၿပီးျဖစ္ၾကပါတယ္၊ဒါေပမဲ့ လူက ေထာင္မက်ဘဲ မိမိစိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာမွာ တစ္စုံတစ္ခုလာေရာက္ စုိးမုိးခ်ယ္လွယ္ျခင္း ခံေနရမယ္ဆုိရင္ လည္း မလြတ္လပ္သူ ျဖစ္သြားႏုိင္ပါတယ္၊တကယ္ေတာ့ မိမိစိတ္ကုိ အျခား မည္သူမွ်ခ်ဳပ္ကုိင္ မထားႏုိင္ေပမယ့္ မိမိဘာသာ လွည့္စား ၿပီး မိမိကုိယ္မိမိ ျပန္လည္ခ်ည္ေႏွာင္ထားမိတဲ့အျဖစ္မ်ိဳး က်ေရာက္ေနမယ္ ဆုိရင္၊ကုိယ္တုိင္လည္း သတိမမူမိဘူးဆုိရင္ မလြတ္လပ္သူလုိ႔ သိျမင္ႏုိင္ ျခင္းမ႐ွိၾကပါဘူး၊ ဒီအပုိင္းက က်ယ္ျပန္႔လြန္းတဲ့အတြက္ တစိတ္တေဒသကုိ သာ ကြၽန္ေတာ့္အျမင္နဲ႔ ေပါင္းစပ္တင္ျပလုိပါတယ္။

လူတစ္ေယာက္ဟာ မိမိကုိယ္မိမိ ယုံၾကည္အားကုိးျခင္း၊သူတပါး အေပၚအမွီခုိကင္း႐ွင္းျခင္း(Independent person:confident and free to do things without needing help from other)႐ွိမွသာ လြတ္လပ္သူ လုိ႔ျမင္ပါတယ္၊ေလာကမွာ အမွီ အေထာက္အပံ့႐ွိလုိ႔ ႀကီးပြါး ေအာင္ျမင္ရတဲ့ သေဘာကေတာ့ ကြၽန္းကုိင္းမွီ ကုိင္းကြၽန္းမွီ အျပန္အလွန္ ေက်းဇူးျပဳျခင္းသေဘာသာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီကိစၥမ်ိဳးကုိေတာ့ မလြတ္လပ္သူလုိ႔ ဆုိႏုိင္မွာမဟုတ္ပါဘူး၊ဥပမာ ေရခံေျမခံေကာင္းမႈ ရာသီဥတုမွ်တမႈ အေထာက္အပံ့ရတဲ့ သစ္ပင္ေတြကဲ့သုိ႔ လူသားအခ်င္းခ်င္း ႐ုိင္းပင္းကူညီရင္း ေအာင္ျမင္မႈေတြဖန္တီးႏုိင္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္၊ကြၽန္ေတာ္ေျပာခ်င္တဲ့ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာမွာေတာ့ မိမိစိတ္အစြဲေၾကာင့္ မသိမျမင္ႏုိင္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္(၀ါ) တန္ခုိး႐ွင္ စသည္ေတြကုိမွီခုိအားထားလုိစိတ္မ်ားျပားေနသူမ်ိဳးဟာ မိမိကုိယ္ မိမိယုံၾကည္ အားကုိးစိတ္ခ်ိဳ႕ယြင္းေပ်ာ့ညံ့ေစတဲ့အတြက္ မလြတ္လပ္သူလုိ႔ ျမင္ပါတယ္။

လူသားတစ္ဦးအေပၚမွာ မွားယြင္းစြာခ်ဳပ္ကုိင္ထားတဲ့ အေတြး အေခၚ အယူအဆေတြကုိ ေ႐ွးအစဥ္အလာ ပင္ျဖစ္ေစကာမူ ရဲရင့္စြာ အမွန္အတုိင္း သုံးသပ္ၿပီး ထြင္းေဖါက္႐ႈျမင္ႏုိင္မွသာ လြတ္လပ္ေသာလူသား ဘ၀ကုိ ရႏုိင္ပါလိမ့္မယ္၊ကုိယ္လုပ္တာ ကုိယ္ေကာင္းပါတယ္ မွန္ပါတယ္ ဆုိတဲ့ အစြဲမကင္းတဲ့ အယူအဆေတြနဲ႔ ေဘာင္ခတ္ထားမယ္ဆုိရင္ ကုိယ့္ စရိတ္နဲ႔ကုိယ္ျပန္ ခ်ည္လုိက္သလုိ ျဖစ္တဲ့အတြက္ မလြတ္လပ္သူျဖစ္သြား ႏုိင္ပါတယ္၊အမွန္ေတာ့ လူဟာ မိမိစိတ္ကုိ မိမိသာပုိင္ဆုိင္ၿပီး မိမိစိတ္ႀကိဳက္ လြတ္လပ္စြာေတြးေခၚႏုိင္ ခြင့္႐ွိပါတယ္၊ကုိယ့္ အေတြးအေခၚေတြမွန္ကန္ ေစဖုိ႔ကေတာ့ အသိညဏ္ပညာ ဗဟုသုတေတြ ၾကြယ္၀ ျပည့္စုံေအာင္ ေလ့လာဆည္းဖူးထားရမွာျဖစ္ပါတယ္။

သိပၸံဒႆနပညာ႐ွင္ ဘာထရန္ရပ္ဆဲလ္(B. Russell)ကလည္း အသိပညာျပည့္စုံမွသာ အတိတ္ေရာ အနာဂါတ္ကုိပါ အမွန္အကန္ သုံးသပ္နားလည္ႏုိင္မည္၊ထုိအခါမွသာ ျပည့္စုံေသာလြတ္လပ္မႈကုိ ရ႐ွိႏုိင္ သည္(completed knowledge would embrace the future as well as the past and the free will, therefore, in any valuable dense must be compactible with the fullest knowledge)လို႔ဆုိခဲ့ ပါတယ္။လူတစ္ေယာက္မွာ အစြဲမလြတ္မႈေၾကာင့္ အမွားအယြင္းေတြ လုပ္မိတတ္သလုိ အစြန္းေရာက္တဲ့အယူ၀ါဒေတြေၾကာင့္လည္း အက်ိဳးမ႐ွိတဲ့ အလုပ္ေတြ လုပ္ေနမိတတ္ပါတယ္၊အဲဒီလုိ မျဖစ္ရေအာင္ အသိညဏ္ ပညာဗဟုသုတေတြနဲ႔ ထိန္းခ်ဳပ္ျပဳျပင္ေပးဖုိ႔ လုိပါတယ္၊အစြဲလြတ္မႈ၊ အစြန္းလြတ္မႈေတြနဲ႔ျပည့္စုံမွသာ လြတ္လပ္သူျဖစ္လာ ႏုိင္ပါတယ္၊ အစြန္း(၂) ဘက္မွလြတ္ျခင္း သေဘာကုိ ေ႐ွးပညာ႐ွင္အခ်ိဳ႕က တရားေသဆုပ္ကုိင္ထား မႈေရာ လႊတ္ခ်ပစ္ပယ္ထားမႈေရာ မ႐ွိျခင္း(beyond the dualism or beyond grasping and rejecting)လုိ႔ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆုိၾကပါတယ္၊အမွန္ေတာ့ အ႐ွိအမွန္အတုိင္း(Real) သိျမင္ဖုိ႔လုိပါတယ္၊ဒါ့အျပင္ လူတစ္ခ်ိဳ႕မွာ ပဋိပကၡ(conflict) သေဘာ အတြင္းစိတ္မွာ ကုိယ့္စိတ္နဲ႔ကုိယ့္ ပတ္၀န္းက်င္ တုိက္ခုိက္ေနမႈမ်ိဳးလည္း႐ွိတတ္ပါတယ္၊ပတ္၀န္းက်င္ကုိ မေက်နပ္ရာမွ ေတာ္လွန္လုိ႔မရတဲ့အခါ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ တုိက္ခုိက္ ေတာ္လွန္မႈေတြ ကုိယ့္စိတ္ကုိယ္ ျပန္ခ်ည္ေႏွင္မႈေတြ ျပဳလာတတ္ပါတယ္၊အဲဒီ ပဋိပကၡစိတ္ မ်ိဳး႐ွိသူမ်ိဳးကုိ မလြတ္လပ္သူလုိ႔ျမင္ပါတယ္။

ထုိကဲ့သုိ႔ အစြန္း(၂)ဘက္မွလြတ္ျခင္း၊ပဋိပကၡစိတ္မွလြတ္ျခင္းကုိ ပကတိစိတ္(Absolute mind)လုိ႔ ပညာ႐ွင္အခ်ိဳ႕က ဆုိပါတယ္၊ပကတိ စိတ္နဲ႔ အ႐ွိအမွန္အတုိင္း လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ျခင္းဟာ(Authentic)႐ုိးသားမႈ ႐ွိတဲ့အလုပ္(၀ါ)လွည့္စားမႈ မပါတဲ့အလုပ္ဟု ဆုိပါတယ္၊ဒီလုိလုပ္ေဆာင္ႏုိင္မွ လြတ္လပ္သူလုိ႔ ျမင္ပါတယ္၊ လြတ္လပ္သူဆုိတာ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ စုိးမုိးႏုိင္သူ မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္၊မိမိအေပၚ စုိးမုိးေနမႈမ်ား(dominant)ေတြကုိ ကုိက္ညွိလုိက္ပါေနျခင္းမ်ိဳးကုိ မလုိလားပါဘူး၊အဓိပၸါယ္ကင္းမဲ့ေနတဲ့(Facts without meaning ) အေၾကာင္းျခင္းရာ ေတြကုိ လက္သင့္မခံဘူး၊ဒါေပမဲ့ တစ္ခ်ိဳ႕ဟာ မိမိတုိ႔လုိက္နာရန္ အဆင္သင့္မျဖစ္ေသးတဲ့ ယုံၾကည္မႈ(Belief: faith)ကုိ အားကုိးျပဳဖုိ႔ ဆြဲေဆာင္ခံရတတ္တာမ်ိဳး ေတြ႕ရပါတယ္၊လြတ္လပ္သူဟာ ဆြဲေဆာင္လာတဲ့ စိတ္ကူးအယူအဆေတြကုိ အစဥ္အလာမုိ႔ ဘ၀င္မက်ဘဲ မ်က္စိမွိတ္ယုံၾကည္ လက္ခံျခင္းမ်ိဳးကို မလုိလားပါဘူး၊လူတစ္ခ်ိဳ႕ဟာ ဒီလုိ ထုံးစံေတြ မလုိက္နာရင္ ငါ့မွာ ကုိယ္ပုိင္အရည္အေသြးမ႐ွိေတာ့သလုိလုိ၊သူတပါးကုိပဲ မွီခုိအားထားရေတာ့မလုိ ခံစားၾကရ တတ္ပါတယ္။

အေတြးအေခၚ႐ွင္ Thomas Martin က လူ႔ဘ၀ ရ႐ွိမႈဟာ ၾကီးမားေသာ လက္ေဆာင္ဟု ခံယူအပ္ေၾကာင္း၊ မိမိရဲ႕ ႐ွင္သန္မႈဘ၀ကုိ တန္ဘုိးထားရမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊လူသည္ ကမၻာ႔အလယ္မွာ မိမိကုိယ္က်ိဳး သက္သက္အတြက္ လူျဖစ္လာၾကတာ မဟုတ္ဟုလည္း သဘာ၀တရား အေပၚ နားလည္မႈ႐ွိသင့္ေၾကာင္း ဖြင့္ဆုိခဲ့ပါတယ္၊ဘ၀ ဒႆနအျမင္နဲ႔ လူ႔ သဘာ၀တရားမ်ားဟာ လြတ္လပ္ေသာ လူသားဘ၀ဆီကုိ ဦးတည္ေနေသာ္ လည္း၊လူသည္ မိမိကုိယ္ပုိင္အစြမ္းသတၱိ(Authenticity)ပါ႐ွိျခင္းကုိ မေဖၚထုတ္ဘဲ အျခားတပါးသူရဲ႕ အလုိဆႏၵ စုိးမုိးမႈေအာက္ က်ေရာက္ခံရ ျခင္းဟာ မျဖစ္သင့္ပါဘူး၊မိမိ ပင္ကုိယ္အရည္အေသြးကုိ မိမိယုံၾကည္မႈ႐ွိဖုိ႔ လုိပါတယ္၊မိမိစြမ္းရည္ကုိ ပိတ္ဆုိ႔ကန္႔သတ္မထားသင့္ပါဘူး၊လူ႔သမုိင္းမွာ အသိညဏ္လြတ္လပ္မႈေမြးဖြါးလာတဲ့ေခတ္ (Renaissance)လုိ႔ ၁၅ရာစု ၁၆ရာစုႏွစ္ေတြမွာ ေပၚထြန္းခဲ့ပါတယ္၊အဲဒီေနာက္ပုိင္း လူ႔အသိညဏ္နဲ႔ အေတြးအေခၚေတြျပန္လည္ ထြန္းကားလာၿပီး လူသည္ကုိယ့္ဘ၀ကုိယ္ ဖန္တီးႏုိင္စြမ္း ႐ွိေၾကာင္း၊မိမိလုပ္သမွ် မိမိမွာတာ၀န္႐ွိေၾကာင္း၊ ရင့္က်က္သူတုိ႔ရဲ႕ အႏွစ္သာရဟာ ကုိယ္တုိင္ဖန္တီးႏုိင္စြမ္းနဲ႔ မွန္ကန္တဲ့ေ႐ြးခ်ယ္မႈ(creative and responsible choices )တုိ႔ျဖစ္ေၾကာင္း ေခတ္သစ္အေတြးအေခၚ မ်ား ထြန္းကားလာခဲ့ပါတယ္။မွန္ကန္တဲ့အေတြးအေခၚမ်ားဟာ လြတ္လပ္ ေသာလူသားဘ၀ ေရာက္႐ွိေရးကုိ ဦးတည္ေပးႏုိင္တယ္လုိ႔ ဆုိခ်င္ပါတယ္။

လူေတြ ေတြးေခၚႀကံစည္မႈေၾကာင့္ မိမိတုိ႔လူသားေတြရဲ႕ လြတ္ လပ္မႈကုိ မထိခုိက္သင့္ပါဘူး၊လူ႔ဘ၀ ကုိယ္တုိင္ကုိက ေမြးဖြါးခ်ိန္မွ ေသဆုံး ခ်ိန္အထိ ႐ွင္သန္ေနဆဲကာလတစ္ခုကုိ သတ္မွတ္ကန္႔သတ္(limit)ထား ျခင္းခံရတဲ့ သေဘာသဘာ၀တရားတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္၊ဒါေၾကာင့္ လူသည္ မည္သုိ႔ ျပည့္စုံေသာလြတ္လပ္သူဟု ဆုိႏုိင္မည္နည္း၊ေသျခင္းမွ လြတ္ကင္းသူရယ္လုိ႔ ယေန႔တုိင္ ႐ွာမေတြ႕ေသးပါဟုလည္း မွတ္ခ်က္ျပဳၾကပါတယ္၊တ ကယ္ေတာ့ No limitation အစြန္းမထြက္ဘူး(၀ါ)အကန္႔အသတ္ မေက်ာ္ ဘူးဆုိတဲ့ သေဘာအဆင့္ကုိ ဆုံးျဖတ္ဖုိ႔ခက္ခဲပါတယ္၊ဘာေၾကာင့္လဲဆုိရင္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္တစ္ခုရဲ႕ အစြန္း(limit)ဟာလည္း တစ္ခ်ိန္နဲ႔တစ္ခ်ိန္ မတူဘဲ ေျပာင္းလဲတတ္တဲ့သေဘာတရား(variable limitation)႐ွိေန တတ္လုိ႔ျဖစ္ေၾကာင္း ေလ့လာမိပါတယ္၊ အလားတူပဲ သူ႔ေခတ္နဲ႔သူ လက္ခံလာၾကတဲ့ အမွန္တရားဆုိတာေတြဟာလည္း အၿမဲမမွန္ႏုိင္ဘဲ ေခတ္ ေရစီးနဲ႔ေမ်ာပါမႈ စီးေမ်ာအမွန္(floating truth)အျဖစ္ ေျပာင္းလဲ တတ္ေၾကာင္း မွတ္သားမိပါတယ္၊ဒါေၾကာင့္ အသိညဏ္ပညာနဲ႔ ခ်င့္ခ်ိန္ ေဆာင္႐ြက္တတ္ဖုိ႔ အေရးႀကီးလွပါတယ္။

လူသည္ ႐ုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာေသဆုံးျခင္းသေဘာမွ မလြတ္ကင္းႏုိင္ေသာ္လည္း ႐ွင္သန္ဆဲကာလမွာ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ လြတ္လပ္တဲ့လူသား ျဖစ္ သင့္ပါတယ္၊အေတြးအေခၚပုိင္းမွာ လြတ္လပ္စြာက်က္စားႏုိင္မႈ အသိညဏ္ ကြန္႔ျမဴးႏုိင္မႈေတြ႐ွိမွသာ လြတ္လပ္သူလုိ႔ျမင္ပါတယ္၊ေ၀လငါးသည္ သမုဒၵရာမွာလြတ္လပ္စြာ ကူးခတ္ျမဴးတူးႏုိင္ျခင္းဟာ သူ႔အ႐ြယ္အစားနဲ႔ ၀င္ဆန္႔မႈ႐ွိလုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္၊ အသိညဏ္ကြန္႔ျမဴးတဲ့အခါမွာေတာ့ အ႐ြယ္အစား လည္းမ႐ွိ စည္းေတြ ေဘာင္ေတြ အခ်ဳပ္အေႏွာင္ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြ မ႐ွိသင့္ပါဘူး၊ ပကတိဟင္းလင္းျပင္ထဲမွာ လြတ္လပ္စြာ ကြန္႔ျမဴးႏုိင္တဲ့ သေဘာ႐ွိပါတယ္၊ အတြင္းလဟာစိတ္(Inner emptiness)ကုိ အျပင္လဟာ(outer space) နဲ႔ ဥပမာျပဳဆက္စပ္ေတြးေခၚျခင္း သေဘာတရားလုိ႔ အခ်ိဳ႕ကဆုိပါတယ္၊အာကာသဟင္းလင္းျပင္ရဲ႕ အက်ယ္အ၀န္းကုိ ၀ါးလုံးေခါင္းထဲမွၾကည့္ရင္မပီျပင္ႏုိင္သလုိ မိမိကုိယ္တုိင္ အျမင္မက်ဥ္းေျမာင္းေစဖုိ႔ လုိပါတယ္။အျမင္က်ယ္သူျဖစ္ မွလည္း လြတ္လပ္သူ ျဖစ္ႏုိင္တယ္လုိ႔ျမင္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ လူတခ်ိဳ႕ေတြးႀကံေနတဲ့ လြတ္ေျမာက္ရာနယ္ေျမ၊လား ေရာက္ရာ ဘုံ႒ာနစသည့္ စိတ္ကူးနယ္ အယူအဆမ်ားကုိ အသိညဏ္ အျမင္မွန္နဲ႔ ဆန္းစစ္ေ၀ဖန္သင့္ပါတယ္၊ျပႆနာမ႐ွိသည္ကုိမွ ျပႆနာလုပ္မိရင္ အေျဖလည္းမ႐ွိသလုိ၊ ေရာက္စရာမ႐ွိသည္ကုိမွေရာက္လုိပါက သြားရန္လမ္းလည္းမ႐ွိဟု ဆုိၾကပါတယ္၊လူသည္ မိမိကုိယ္မိမိ ျပႆနာ မလုပ္မေစဖုိ႔ အေရးႀကီးသလုိ မိမိကုိယ္မိမိ မလြတ္လပ္သူျဖစ္ေအာင္ ကန္႔သတ္ခ်ည္ေႏွာင္မႈ ေတြ မျပဳမိေစဖုိ႔ မိမိမွာသာတာ၀န္ ႐ွိပါတယ္။ဘယ္သူမျပဳမိမိမႈ ဆုိသလုိ မိမိၾကမၼာမိမိဖန္တီးႏုိင္သူ(၀ါ)မိမိသာလ်င္ ကံၾကမၼာရဲ႕ အ႐ွင္သခင္(I am a master of fate)ဆုိတဲ့ ကဗ်ာေလး ကဲ့သုိ႔ မိမိကုိယ္မိမိ ယုံၾကည္အားကုိးၿပီး အမွီခုိကင္းတဲ့ လြတ္လပ္ေသာ လူသားဘ၀ ေရာက္႐ွိေအာင္ ႀကိဳးစားႏုိင္ၾကပါေစလုိ႔ ဆႏၵျပဳရင္း နိဂုံးခ်ဳပ္ အပ္ပါတယ္။ ေမာင္ပညာ http:\\mgpyinnyar.friendster.blogs.com

Email : winpyin@gmail.com http:\\mgpyinnyar.blogspot.com

The state of being a cultured man

အခန္း(၇)ယဥ္ေက်းေသာ လူသားဘ၀ (The state of being a cultured man)

ယဥ္ေက်းမႈအဆင့္အတန္း(Civilization)ဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရ ဟာ လက္တင္ဘာသာမွ ဆင္းသက္လာၿပီး (Civil)ၿမိဳ႕ျပ၊ (City)ၿမိဳ႕ႀကီး စသည့္ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္၊culture ဆုိတာကေတာ့ ပ်ိဳးေထာင္ျခင္း(၀ါ) ယဥ္ေက်း မႈ အဆင့္အတန္း႐ွိမႈရဲ႕ ပုံစံတမ်ိဳး(A form of type of civilization)လုိ႔ အဘိဓာန္ကဆုိပါတယ္၊(cultured man)ဆုိတာ အသိညဏ္ပညာ ဗဟုသုတျပည့္စုံမႈ႐ွိသူ (well educated man)လုိ႔ဖြင့္ဆုိထားပါတယ္။

ကြၽန္ေတာ္အေနနဲ႔ လူသားပ်ိဳးေထာင္မႈ(Human culture) အပုိင္းနဲ႔ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းယဥ္ေက်းမႈအဆင့္အတန္း (civilization) ကုိျမွင့္တင္ျခင္း အပုိင္းကုိေဆြးေႏြးတင္ျပခ်င္ပါတယ္၊ပ်ိဳးေထာင္ျခင္း အပုိင္းမွာ ပညာေရးျဖင့္ စိတ္ပုိင္း ဆုိင္ရာ ဖြံ႕ၿဖိဳးေစျခင္း (improvement of mind by education)လို႔ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆုိထားပါတယ္၊ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ ခ်ီကာဂုိ ေန႔စဥ္သတင္းစာႀကီးမွာ အပတ္စဥ္ေဖၚျပခံရတဲ့ ပါေမာကၡ Motimar J. Adler ရဲ႕အေမးအေျဖ က႑မွာcultureဆုိတာ သေဘာလကၡဏာတုိးတက္မႈ(၀ါ)သေဘာသဘာ၀ျပည့္စုံမႈအပုိင္းလုိ႔ဆုိပါတယ္၊ ဥပမာ Agri culture ဆုိရင္ စုိက္ပိ်ဳးမႈဖြံ႕ၿဖိဳးေစျခင္းကုိ ရည္႐ြယ္ထားေၾကာင္း၊ physical culture ဆုိတာခႏၶာကုိယ္ သန္မာဖြံ႕ျဖိဳးေစျခင္းကုိ ရည္ၫႊန္းေၾကာင္း Human culture ကေတာ့ လူသားပ်ိဳးေထာင္မႈျဖစ္တဲ့ ကုိယ္က်င့္တရား နဲ႔ အသိညဏ္ဖြံ႕ျဖိဳးေစျခင္းကုိဆုိလုိေၾကာင္း ႐ွင္းျပေျဖဆုိထားတာကုိ ေလ့လာ မွတ္သားမိပါတယ္၊ဒါေၾကာင့္ Culture ပ်ိဳးေထာင္မႈ ဆုိတာနယ္ပယ္ အရပ္ ရပ္မွာပါ၀င္ၿပီး လူသားရဲ႕စိတ္ပုိင္း ႐ုပ္ပုိင္း လူမႈေရးအပုိင္းေတြ စုေပါင္းပါ၀င္ ေနပါတယ္။

လူသားပ်ိဳးေထာင္မႈ (Human culture)အပုိင္းမွာ တစ္ခ်ိဳ႕က လူသားရဲ႕ စိတ္ပုိင္းအေျခအေနကုိ ဒႆနိကေဗဒ၊သိပၸံ၊အႏုပညာ စသည္တုိ႔ ျဖင့္ေဖၚေဆာင္မႈျပဳၾကပါတယ္၊cultureနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မႏုႆေဗဒ အျမင္ (Authro pological view)နဲ႔ လူသား၀ါဒအျမင္ (Humanistic view)ဆုိၿပီးအျမင္(၂)မ်ိဳး႐ွိတယ္လုိ႔ဆုိပါတယ္၊ အရစၥတုိတယ္ ကေတာ့ လူ႔ အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ စီးပြါးေရး လူမႈေရးဖြံ႕ၿဖိဳးမႈအတြက္ လူသားရဲ႕စိတ္ပ်ိဳးေထာင္မႈ အပုိင္းဟာ အေရးႀကီးလွေၾကာင္း မွတ္ခ်က္ျပဳခဲ့ပါတယ္။

ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ ငယ္စဥ္ကေလးဘ၀ကုိ မိဘနဲ႔ ဆရာေတြက ပ်ိဳးေထာင္မႈေတြေပးခဲ့ပါတယ္၊မိဘတုိင္းဟာ ကုိယ့္သားသမီးေလးေတြကုိ လိမ္မာယဥ္ေက်းသူမ်ိဳးျဖစ္ေစဖုိ႔ လုိလားၾကပါတယ္၊ဘယ္မိဘမွ လူဆုိးလူမုိက္ (၀ါ)ၾကမ္းတမ္း ႐ုိင္းစုိင္းသူ ျဖစ္ေအာင္ မဆုံးမၾကပါဘူး၊ဒါေပမယ့္ တခ်ိဳ႕က ႀကီးျပင္းလာမွ မုိက္တြင္းနက္ၿပီး လူဆုိးလူမုိက္ျဖစ္သြားၾကပါတယ္၊တစ္ခ်ိဳ႕ ကလည္း လူဆုိးမျဖစ္သည့္တုိင္ မိ႐ုိးဖလာအဆုံးအမနဲ႔ အစဥ္အလာေအာက္မွာ သာမန္႐ုိး႐ုိးလူသားဘ၀အျဖစ္နဲ႔ေနထုိင္သြားၾကပါတယ္၊ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ အသိပညာေတြ၊ဗဟုသုတနဲ႔ အေတြးအေခၚေတြ ျပည့္၀ေအာင္ႀကိဳးစား ရင္း လူေတာ္လူေက်ာ္အဆင့္ကုိ တက္လွမ္းႏုိင္ၾက ပါတယ္၊အသိမွန္ အျမင္မွန္ ပညာညဏ္ေတြျပည့္၀တဲ့ အေျမာ္အျမင္႐ွိသူ(wise man)ျဖစ္လာၾက ပါတယ္။

ကြၽန္ေတာေျပာခ်င္တာက အေျမာ္အျမင္႐ွိတဲ့လူသား (တနည္း) ပညာညဏ္ႀကီးျမင့္သူမ်ိဳးမျဖစ္လာဘူး ဆုိရင္ေတာင္ လိမ္မာယဥ္ေက်းၿပီးညဏ္ညာ ထက္ျမက္တဲ့ လူေတာ္(clever man)တစ္ေယာက္ျဖစ္ေစလုိတဲ့ အပုိင္းျဖစ္ပါတယ္၊လူမ်ိဳးတုိင္းမွာ သူ႔ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ သူ႔ဓေလ့ထုံး(custom)ေတြ ကိုယ္စီ႐ွိၾကပါတယ္၊ကနဦး ပ်ိဳးေထာင္မႈဟာ လူအဖြဲ႕အစည္း တစ္ရပ္လုံး ယဥ္ေက်းမႈ အဆင့္အတန္းျမွင့္တင္ေပးေရး(More advanced type of society)အတြက္ အေရးပါတဲ့ အခ်က္ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိခ်င္ပါတယ္။

ဒႆနပညာ႐ွင္အခ်ိဳ႕ကေတာ့ civilization မွာ သဘာ၀က်တဲ့ ထုိးထြင္းသိျမင္မႈ တစ္ရပ္႐ွိေနလုိ႔သာculture ရဲ႕အဆုံးပုိင္း(၀ါ) မေပ်ာက္ ကြယ္မွီ ကပ္ၿပီးေပၚထြန္းလာတာလုိ႔ သုံးသပ္ၾကပါတယ္၊ဒါဟာ ပ်ိဳးေထာင္မႈ ရဲ႕အက်ပုိင္းဟာ ယဥ္ေက်းမႈ civilizationျဖစ္တယ္လုိ႔ေျပာျခင္းျဖစ္ပါတယ္၊ ျပင္သစ္ ဒႆနပညာ႐ွင္ Rousseanကေတာ့ လူ႔ဘ၀ရဲ႕႐ွင္သန္ျပည့္စုံမႈဟာ သဘာ၀တရားနဲ႔ လုိက္ေလ်ာညီေထြ႐ွိေအာင္ ေနထုိင္ျခင္း (Adeptation)ပဲျဖစ္ေၾကာင္း၊ယဥ္ေက်းမႈ႐ွိပါတယ္ဆုိတဲ့ လူမ်ိဳး/ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ ေဖါက္ျပန္မႈေတြ၊ အတုအေယာင္ အလိမ္အညာေတြနဲ႔ ဘယ္လုိမွ သဟဇာတ မျဖစ္ႏုိင္ေၾကာင္း ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့culture ဆုိတာ လူသားရဲ႕သက္ဆုိင္ရာ နယ္ပယ္ အရပ္ရပ္ကုိ ပ်ိဳးေထာင္ေပးျခင္းျဖင့္ အေျခခံတည္ေဆာက္မႈသေဘာျဖစ္ တယ္လုိ႔ ကြၽန္ေတာ္ျမင္ပါတယ္၊ေခတ္သစ္ စိတ္ပညာ႐ွင္ ဆစ္ခမန္ ဖ႐ိြဳက္ ရဲ႕Civilization and its Discentent (ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ ယင္း၏ မတင္းတိမ္ မေရာင့္ရဲမႈမ်ား)ဆုိတဲ့စာအုပ္မွာ အယူအဆတစ္ခုေဖၚျပခဲ့ပါတယ္၊လူသား ေတြရဲ႕ ဇီ၀ဆုိင္ရာစြမ္းအားေတြ၊စိတ္ပုိင္းေစ့ေဆာ္မႈေတြဟာ လူေတြအေပၚ မွာဖိစီးေနတဲ့ civilization ယဥ္ေက်းမႈေၾကာင့္ပဲ ကတိမ္းကပါးျဖစ္ၿပီး ပ်က္စီးရတယ္လုိ႔ဆုိပါတယ္၊ဒီေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ သဘာ၀တရားဆီျပန္သြား ဖုိ႔ မိမိ ပ်ိဳးေထာင္ၿပီးသား ယဥ္ေက်းမႈအဆင့္အတန္း culture & civilization ကုိဖ်က္သိမ္းျပစ္ရေတာ့မလား၊ဒီလုိလဲ မယူဆႏုိင္ပါဘူး၊ဒါေၾကာင့္ ဖ႐ြိဳက္ က သူရဲ႕ စိတ္စီစစ္မႈပညာ(Psycho Analysis)နဲ႔ လူသားေတြရဲ႕ စိတ္ ကတိမ္းကပါးျဖစ္ရမႈကုိ ျပန္လည္ထိန္းခ်ဳပ္ေပးႏုိင္မွာျဖစ္ေၾကာင္း ေဖၚျပခဲ့ပါတယ္၊ သူ႔အဆုိအရ လူသားတုိင္းဟာ မိမိကုိယ္မိမိ ရန္လုိစိတ္၊မိမိ ကုိယ္မိမိ ဖ်က္ဆီးလုိစိတ္ေတြ အတြင္းအဇၥ်တၳစိတ္မွာ ကိန္းေအာင္းေနတတ္ ေၾကာင္း၊ဒီလုိ လူသားအတြင္းစိတ္ရဲ႕ ဆုိးညစ္ယုတ္မာတတ္မႈေတြကုိ ပညာရပ္ေတြနဲ႔ ထိန္းခ်ဳပ္ေပးဖုိ႔လုိေၾကာင္း၊စိတ္ပ်ိဳးေထာင္မႈအတြက္ စိတ္စီစစ္မႈပညာကုိ အားကုိးေၾကာင္း ေဖၚျပခဲ့ပါတယ္။

ေ႐ွးက်တဲ့ ပ်ိဳးေထာင္မႈ(Primitive culture) ေတြ႐ွိခဲ့၍ ယေန႔မ်က္ေမွာက္ေခတ္မွာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈ အဆင့္အတန္း(civilization)တုိးတက္လာတဲ့ အဆင့္ကုိရတယ္လုိ႔ ပညာ႐ွင္အခ်ိဳ႕က ဆုိပါတယ္၊ ကြၽန္ေတာ့္အျမင္မွာေတာ့ လူမ်ိဳးတုိင္း မိမိတုိ႔ဘာသာ ဓေလ့ထုံးတမ္း အစဥ္ အလာေတြကုိ ပ်ိဳးေထာင္မႈေတြေပးခဲ့ၾကလုိ႔ ယေန႔အေျခအေနထိ ေရာက္႐ွိ လာၿပီး civilization ယဥ္ေက်းမႈအဆင့္အတန္း တုိးတက္ျမင့္မား လာမႈ ႐ွိသလုိ တဖက္ကလည္း မိမိတုိ႔လူမ်ိဳးစြဲ၊ဓေလ့စြဲ၊ဘာသာစြဲ စသည္ တရားေသ ဆုပ္ကုိင္ထားမႈေတြေၾကာင့္ ဆုတ္ယုတ္ပ်က္စီး မႈေတြကုိ ႀကံဳေတြ႕ ေနၾကရ ပါတယ္၊တဖန္ အေတြးအေခၚပုိင္းမွာ လက္႐ွိေခတ္နဲ႔ေလ်ာ္ညီေအာင္ မွန္ကန္တဲ့ျပဳျပင္ ပ်ိဳးေထာင္မႈေတြ ေပးဖုိ႔လုိအပ္လာၿပီလုိ႔ဆုိခ်င္ပါတယ္၊ဒါကုိ ပညာ႐ွင္အခ်ိဳ႕က အစဥ္အလာေအာက္မွ႐ုန္းထြက္ျခင္း(၀ါ) ျငင္းပယ္ျခင္း၏ အလွ စသည္ျဖင့္ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆုိၾကပါတယ္။

လူသားဘ၀ရဲ႕ျဖစ္တည္မႈသေဘာတရား(Existentialism) အယူအဆ႐ွိသူ ပညာ႐ွင္အခ်ိဳ႕ကလည္း လူသည္ အစဥ္အလာတစ္ခု ေအာက္တြင္လႊမ္းမုိးခံၿပီး နစ္မြန္းေနသည့္ အမ်ိဳးအစားမဟုတ္ေၾကာင္း၊ျဖစ္ ႏုိင္ေခ်႐ွိရာသုိ႔ အစဥ္တုိးတက္ေနလ်က္ လားရာအမွန္ဆီသုိ႔ အၫြန္႕တလူလူ ႐ွိေနတဲ့ အမ်ိဳးအစားျဖစ္ေၾကာင္း မွတ္ခ်က္ျပဳခဲ့ ပါတယ္၊တစ္ခ်ိဳ႕ သဘာ၀၀ါဒီ (Natural determinism)အယူအဆ႐ွိသူေတြက လူသည္ သဘာ၀ အတုိင္းပဲ ျဖစ္ရမည္ဟု ဆုိၾကပါေသးတယ္၊ဘယ္လုိပဲျဖစ္ျဖစ္ လူသည္ သိစိတ္(consciousness)အေျခခံထားသျဖင့္ မည္သည့္ျပ႒ာန္းခံမွ် မျဖစ္ႏုိင္ဟု ေကာက္ခ်က္ခ်တတ္ေၾကာင္း ေလ့လာမွတ္သားမိ ပါတယ္။

ကြၽန္ေတာ္ေျပာခ်င္တာက ပ်ိဳးေထာင္မႈေကာင္းမြန္တဲ့လူသား (cultured man)ေတြ ႐ွိလာမွ ယဥ္ေက်းမႈအဆင့္အတန္း (civilization)ျမင့္မားတဲ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္ ေပၚထြန္းလာႏုိင္တယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္၊ဒါေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ အသိညဏ္ပညာျပည့္၀တဲ့ လူ႔အဖဲြ႕အစည္း(Knowledge society)ကုိ ထူေထာင္ျခင္းအားျဖင့္ ေကာင္းမြန္တဲ့လူသားပ်ိဳးေထာင္မႈ (Human culture)ကုိ ေပးႏုိင္မယ္လုိ႔ ကြၽန္ေတာ္ျမင္ပါတယ္၊ ေခတ္မွီၿပီး ႏုိင္ငံတကာအဆင့္မွီတဲ့ ပညာေရးစံနစ္ေတြ အစြမ္းကုန္လမ္းဖြင့္ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ဒါဟာေခတ္မွီတဲ့ ပ်ိဳးေထာင္မႈ(Modern culture)ကုိေပးစြမ္းႏုိင္ျခင္းအားျဖင့္ လူငယ ္မ်ိဳးဆက္သစ္ေတြရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈ အဆင့္အတန္း ဟာလည္း ျမင့္မားလာႏုိင္တယ္လုိ႔ ယုံၾကည္ ပါတယ္၊ဒါေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ကုိယ္စီ ကုိယ္က်င့္တရား နဲ႔ အသိညဏ္ပညာ ျပည့္၀ေအာင္ ျဖည့္ဆီးလ်က္ ယဥ္ေက်းတဲ့လူသားဘ၀ ေရာက္ေအာင္ ႀကိဳးစားသင့္ေၾကာင္း တုိက္တြန္းရင္း နိဂုံးခ်ဳပ္အပ္ပါတယ္။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္၊ဧၿပီလ ေမာင္ပညာ http:\\mgpyinnyar.friendster.blogs.com

Email : winpyin@gmail.com http:\\mgpyinnyar.blogspot.com